851

Huiswerk plannen

Kat in het bakkie, huiswerk plannen is een makkie of toch niet?

Posted 12 april 2020

Lieve onderwijscollega’s, momenteel krijgen onze leerlingen regelmatig en veel thuiswerktaken van school op. Van leerlingen in de hoogste groepen van de basisschool en in het voortgezet onderwijs wordt vaak verwacht dat zij hun huiswerk en hun andere bezigheden goed over de dagen van de week kunnen verdelen. Als je kinderen vanaf de kleutertijd al met een planbord aan de slag laat gaan, zou je toch verwachten dat ze kunnen plannen als ze 12-13 jaar of ouder zijn? Hersenonderzoek wijst echter iets anders uit.

Praat niet óver ons, maar met ons
Na heel wat jaren in het onderwijs te hebben gewerkt, ben ik samen met mijn collega Robine begonnen met het begeleiden van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Deze beslissing heeft ons de afgelopen jaren al veel goeds opgeleverd. Zo werden we er tijdens onze trainingen ‘Leren Leren’ regelmatig door onze leerlingen op gewezen dat ze het zo fijn vonden dat er nu mét hen gesproken werd in plaats van óver hen. Ze hebben er behoefte aan om echt te worden gezien en gehoord. De leerlingen geven aan dat zij dit nogal eens missen op hun school. Naar aanleiding van de gesprekken met deze leerlingen, hebben wij onder andere de ↩ Gesprekskaarten Executieve Functies bedacht en uitgegeven. Via deze Gesprekskaarten krijg je handvatten om op een heel eenvoudige manier met je leerlingen in gesprek te gaan over executieve vaardigheden.

We overvragen
Daarnaast bleek dat vooral de vwo- en gymnasium leerlingen die wij in onze praktijk begeleidden, moeite hadden met het plannen en organiseren van het vaak vele huiswerk dat ze op kregen. En dáár gaat het dus vaak mis! Van deze jonge mensen wordt verwacht dat zij al het werk dat zij na schooltijd moeten maken en leren zelfstandig verdelen over de resttijd in de middag, de avonden en de weekenden. Als je de lezingen van prof.dr. Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie en een autoriteit op het gebied van hersenontwikkeling, weleens hebt gehoord of zijn boeken hebt gelezen, dan weet je als docent dat het voor mensen in de leeftijd van jullie leerlingen bijna ondoenlijk is om een planning te maken. Simpelweg omdat hun hersenontwikkeling daar nog niet klaar voor is. Daarnaast speelt ook het punt dat we in het onderwijs verwachten dat kinderen kunnen plannen zonder dat we hen dat hebben aangeleerd. We overvragen hen dus.

Leren plannen
Wat kun je als leerkracht of docent doen om het plannen van de leerlingen te verbeteren?
– Doe hardop voor hoe je plant; het zogenoemde ‘modellen’;
– Plan samen de komende week;
– Laat je leerling onder jouw toeziend oog zelf plannen.

Ga ervan uit dat het onder de knie krijgen van de vaardigheid om te kunnen plannen gemiddeld een maand of drie duurt en je hebt de komende maanden de studielessen dus al gevuld. Vanzelfsprekend zal het hoe te plannen en organiseren een terugkerend punt op het rooster moeten zijn; omstandigheden en leerstof veranderen immers constant?

Begeleid loslaten
Als je leert zwemmen begin je in het ondiepe bad met de nodige drijfmiddelen om je buik en armen. Iemand die goed kan zwemmen, doet jou in het water voor hoe je je armen in het water kunt gebruiken en een zwembeweging kunt maken. De beenbewegingen komen erbij en de bewegingen slijpen in in je hersenen door regelmatige oefening. Langzaamaan verdwijnen de hulpmiddelen en wordt het water dieper; je gaat nu zelf leren drijven. De badmeester en -juffrouw blijft op de kant en houdt je goed in de gaten. Je oefent totdat je rijp bent voor het diploma zwemmen.

Begeleid loslaten noem ik dit altijd. Het is in vele fases van het leven dat je hier mee te maken krijgt. En van jonge mensen verwachten we dat ze een lastige vaardigheid als plannen, waarbij ook organiseren en tijdmanagement om de hoek komen kijken, zichzelf aanleren. Een bijna onmogelijke taak, uitzonderingen daargelaten…

Hoe komt het dat vwo- en gymnasiumleerlingen vaak uitvallen op het gebied van plannen, organiseren en timemanagement?
Dit is heel simpel, omdat zij op de basisschool nooit hebben hoeven plannen. Een beetje opletten in de les, de ochtend van de repetitie even snel de tekst doornemen en dan een hoog cijfer halen is voor hen gewoon geworden. Plannen was nooit aan de orde. Faalangst daarentegen lag om de hoek, maar daar een andere keer meer over.

Meer weten over plannen? Lees dan ook eens ons blog ↩ De toetsweek inplannen, hoe doe je dat? Op onze site vind je daarnaast ↩ gratis downloads die jou en je leerlingen goed kunnen helpen bij onder andere het plannen.

Onderwijsmateriaal