Het is 1988, 5 uur ‘s ochtends. Trrrrrrrrrring!!!! Ik schrik wakker van een oorverdovend lawaai. Het is mijn wekker. Die gaat zo vroeg omdat ik proefwerkweek heb. Zoals altijd in zo’n week is het me niet gelukt alle leerstof na schooltijd door te nemen. Het is zo overweldigend veel dat ik niet weet hoe ik moet beginnen. Ik ben snel afgeleid en kan me slecht focussen, vooral als de stof me niet echt boeit. En in plaats van Duitse naamvallen toepassen, kijk ik stiekem televisie op de slaapkamer van mijn ouders. Daarnaast kwek ik liever met mijn vriendinnen. Urenlang kan ik met ze bellen.

Leren ging me altijd goed af

Op de basisschool haalde ik met weinig inspanning goede cijfers. Ik zat in een fijne klas, had leuke vriendinnen en veel hobby’s. De wereld was overzichtelijk en prikkelarm en er was volop ruimte om mijn niet-schoolse honger naar kennis te voeden. Tot aan de brugklas was mijn jeugd zonnig te noemen. Dat veranderde op de middelbare school. Hoe anders ging het er daar aan toe! Van een kleine, veilige plek in de buurt naar een groot schoolgebouw met 1500 stinkende pubers, veelal groepjes met hun eigen onuitgesproken regels en codes. Die school voelde voor mij als gevoelig kind vooral als een leerfabriek waar je zoveel mogelijk informatie in je hoofd moest stampen. 

In die leerfabriek moest je presteren

Of je met die prestatiedruk kon omgaan, was je eigen probleem. Huiswerk plannen, timemanagement of emotieregulatie leerde ik er niet. Mijn chronische uitstelgedrag was een pain in the ass. Vooral in 4Havo, het leerjaar waarin leerlingen het vaakst bleven zitten. Als vroegrijpe leerling kon ik aan het begin van dat schooljaar al voorspellen wie ’t niet ging redden. Ik wist niet of dat zittenblijven door gierende hormonen, algehele desinteresse of door iemands thuissituatie kwam. Bij die groep wilde ik in elk geval niet horen. Tegelijkertijd liep ik zelf tegen mijn beperkingen aan. Ik overzag de hoeveelheid stof niet en schatte de benodigde studietijd steevast te laag in. 

In mijn schooltijd mocht je je vakkenpakket nog zelf kiezen

Daar keek ik vanaf de brugklas al naar uit. Van wiskunde bakte ik niets. Gek genoeg was ik wel weer goed in scheikunde. Natuurkunde vond ik stom. Na drie jaar kon ik opgelucht alle bètavakken laten vallen. In de naïeve hoop nog iets van cijfertjes op te steken koos ik -naast alle talen en mijn lievelingsvak geschiedenis- voor economie. Ik houd van de Nederlandse taal en talen in het algemeen. Dat ik voor mijn eindexamen met vier talen in totaal 75 (!) boeken moet lezen, nam ik voor lief. Lezen was toch een hobby van me, met die lange leeslijst kwam het vast goed (en zo geschiedde). 

Dat gold echter niet voor mijn eindexamen 

Nog los van examenstress (de nare privésores waarmee ik toen te maken had, laat ik hier even buiten beschouwing) had ik geen idee hoe ik zo’n examenjaar moest aanvliegen. Mijn vader hielp met een weekschema en overhoorde me. Dat hielp, maar ik had faalangst, dus ik kreeg daarvan ook weer stress. Ik was bang verkeerde antwoorden te geven zodat het leek alsof ik niet geleerd had. De wekker zette ik ’s ochtends megavroeg, zodat ik de examenstof nog eens kon doornemen. Om er daarna achter te komen, dat ik nog maar de helft wist van wat ik de avond ervoor geleerd had.

School is de plek om executieve functies te trainen

Wat had ik als tiener graag meer geleerd over executieve functies als plannen, taakinitiatie en volgehouden aandacht. Dan was mijn schooltijd vermoedelijk toch wat soepeler en relaxter verlopen. En hoefde ik als volwassene geen peperdure trainingen persoonlijke effectiviteit of timemanagement te volgen. Toen Robine en Tineke mij vertelden over de mooie, nuttige leermiddelen die ze ontwikkelen, sloeg ik meteen ‘aan’. Want ik gun ieder kind oefenen met executieve vaardigheden. Om zo leren en studeren en werken aan je persoonlijke ontwikkeling -eigenlijk dus gewoon leven- makkelijker, beter en leuker te maken! Zoals de Gesprekskaarten Executieve Functies waarmee professionals en jongeren met elkaar in gesprek kunnen gaan over executieve functies. Praten met jongeren in plaats van over jongeren. Hoera! Met de kaarten kan de professional samen met de leerling inventariseren wat er al goed gaat en welke hulpvragen er spelen. Kijk hier  voor alle materialen voor het coachen van executieve vaardigheden.